Bitcoin (BTC) 2008 Krizi’nde ortaya çıktı. Krize bizzat neden olan bankacılar kurtarılıyordu. Bitcoin hareketi bu yüzsüzlüğe bir tepki olarak doğdu. Bankacıların kurtarılması nasıl mümkün olmuştu? Merkez bankalarının sınırsız para üretme yetkisi sayesinde. Hiçbir maliyet olmadan, istediğiniz kadar para basa biliyorsanız, bu parayı bankacı dostlarınıza da verebilirsiniz. Böylece aşırı risk kaldıkları için iflas etmesi gereken bankalar batmaz; bunların yöneticileri de ceza almak şöyle dursun bir de üzerine milyonlarca dolar bonus kazanır.

İşte Bitcoin ‘sınırsız dolar’a karşı 3 Ocak 2009’da faaliyete geçti. Merkeziyetsiz ve sınırlı para yapısı ile kısa sürede büyük ilgi odağı oldu. Ayrıca Bitcoin dolar gibi sıfır maliyetle değil belirli bir elektrik masrafı ile üretilen bir para birimiydi. Elbette başlangıçta bu maliyet oldukça düşüktü.

22 Mayıs 2010’da Bitcoin tarihte ilk kez gerçek bir malın satın alımında kullanıldı. 2 Adet pizza 10 bin BTC’ye el değiştirdi. O dönemde bu pizzaların kağıt para ile fiyatı ise 25 dolardı. (1) Bu durumda ilk kez alışverişte kullanıldığında bir Bitcoin 0,0025 dolar değerindeydi. 

Temmuz 2010’da Bitcoin borsalarda ilk kez işlem görmeye başladığında ise fiyatı sadece 0,0080 dolara yükselmişti. (2) Bugün ben bu yazıyı kaleme aldığım saatlerde ise BTC 27459 dolardan işlem görüyor.

Öyle ise Bitcoin sınırsız dolara karşı ilk borsa işleminden itibaren 3,43 milyon kat; ilk alışverişten bugüne ise tam 10,98 milyon kat değer kazanmış!

Bazıları bu inanılmaz değer artışının anlatılmasından memnun değil hatta kızanlar bile var. Neden sinirleniyor bu arkadaşlar? Tahminlerim şöyle:

1-Bazıları başka yatırım araçlarını savundukları için Bitcoin’in dikkat çekmesini istemiyor. BTC ortaya çıktığından beri kriptovarlıklarda görülen yükselişler ne borsada, ne emlakta, ne dolarda, ne emtia ya da kıymetli metallerde hiç bir başka yatırım aracında elde edilemedi. 

2-Bir kısım yatırımcı ise kripto varlık piyasalarına yanlış zamanda girdiği ya da doğru risk yönetimi yapmadığı için son dönemde zarara uğramış durumda. Onların bazıları da Bitcoin’in nasıl yükseldiği anlatılınca kızıyor. Sanki BTC’nin yükselişinin altını çizenler kendilerine “Bu kadar yükselen bir araçta nasıl zarar ettin” demiş gibi hissediyorlar herhalde.

Şahsen Bitcoin ya da çeşitli kriptovarlıkların nasıl büyük oranlarda arttığını sık sık her türlü mecrada dile getiriyorum. Ancak ne başka yatırım araçlarından fon çekme amacım var ne de kimsenin yatırım performansını eleştirmek haddime düşmüş. Zamanında ilk başladığımda ben de bol bol zarar etmiştim. Kardan zarar ama süreç yeterince acılıydı. 

Bitcoin’in nasıl inanılmaz yükseliş kaydettiğini öğretmeye çalışmamın sebebi dünya para sisteminde yaşanan büyük soruna dikkat çekmek. Bugün küresel para sisteminde en önemli problem uluslararası ödemelerin günler sürmesi ya da parasal işlemlerde mahremiyet sağlanması vb değil. Ülkeden ülkeye para gönderme işini merkezi teknolojilerle de çok hızlı hale getirebilirsiniz. Parasal işlemlerinizin görünmemesini istiyorsanız da bu alanda hala altın ya da kağıt dolar kullanabilirsiniz. Zaten mahremiyet için kripto varlık kullanmak pek akıllıca değil. Kimlik bilgileriniz ortada olmasa bile kripto işlemleri blockchain üzerinden takip edilebilir. İsteyen bir kişi ya da kurum başka ipuçlarını blokzincir kayıtları ile birlikte değerlendirerek bir şekilde size ulaşır. 

Günümüz küresel para sisteminin en büyük sorunu sınırsız basılan kağıt paraların ‘rezerv’ işlevini kaybetmiş olması. Dünyanın güya rezerv parası olan doları ele alalım. Bitcoinin ilk kez alışverişte kullanıldığı 2010’dan bu yana dolar enflasyon ile değerinin yaklaşık %38’ini kaybetti. (3) Ancak bu resmi rakam. ABD 1980’lerde Enflasyon hesaplama yöntemini değiştirdi. Tüm dünya da bu yönteme geçti. Çünkü bu yeni hesaplama ile resmi enflasyon sokaktaki fiyat artışlarının yarısı olarak çıkıyor. Amerika’da Shadow Stats isimli bir kuruluş 80 öncesi yöntem ile hala enflasyonu hesaplıyor. (4) Öyleyse dolar aslında 2010-2023 arasında gerçekte %76 değer kaybetti. 

Buna göre parasını son 13 yılda dolar olarak saklayan yani dolarla rezerv tutanlar %80’e yakın zarar etti. Biz bunu söyleyince yok efendim dolarda faiz var bla bla… Faiz oranları çok büyük oranda resmi enflasyonun bile üzerine çıkmaz. Nerede kaldı gerçek enflasyonu yakalayacak. O nedenle dolar ile rezerv tutanlar kesinlikle büyük  zararda. Başka para birimlerinde durum çok çok daha kötü de olabilir. Üstelik vade uzadıkça zarar daha da büyüyor. 

Bitcoin işte bu rezerv sorununu çözen varlıktır. Bu nedenle son 13 yılda nasıl artış gösterdiği her yerde anlatılmalıdır. Bitcoin hızlı olduğu için, mahrem olduğu için, yeni bir teknolojik araç olduğu için vs değerli değil. Kimsenin müdahale edemediği, kapatamadığı bir sınırlı para olduğu ve bu özellikleri ile müthiş bir rezerv tutma aracı olduğu için değerli. Evet fiyatı büyük dalgalanmalar yaşıyor ama her seferinde eskisinden daha güçlü şekilde geri dönüyor.

Öyle ise birileri Bitcoin’e işe yaramaz derse, balon derse, çok enerji tüketiyor derse, fiyatı kısa sürede düştü derse Bitcoin’in 13 yılda nasıl görülmemiş bir şekilde yükseldiğini anlatın. Bazıları doların çok sağlam olduğunu ya da sınırsız doların asla rezerv pozisyonunu kaybetmeyeceğini iddia ederse BTC’nin dolar karşısındaki performansını yüzlerine vurun. Bir takım reklamcılar başka yatırım araçlarını övüp kriptovarlıkları görmezden gelirse onlara da gerçekleri hatırlatın. Ben öyle yapıyorum.

Kripto varlıklar piyasasında olduğu halde Bitcoin’in 13 yıllık müthiş performansını duyunca sinirlenen arkadaşlar da unutmasınlar ki blockchain teknolojisi daha emekleme aşamasında. Elbette zaman geçtikçe Bitcoin’in artış hızı yavaşlıyor. Ancak yeni yeni projelerde iyi temel analiz ve doğru risk yönetimi yapmak şartı ile hala çok çok büyük fırsatlar olacak. 

Tüm bu gerçeklere rağmen hala “Bitcoin vade uzadıkça müthiş performans yaptı, milyonlarca kat yükseldi” dediğimde öfkeli, atarlı mesajlar yazanlar kusura bakmasınlar kendilerini sosyal medya kanallarımdan uzaklaştırıyorum. Zaten büyük stres altında ve çok yoğun çalışıyorum. Bir de bu kişilerin olumsuz enerjilerini taşıyamayacağım.

Kaynaklar:

(1) https://www.investopedia.com/news/bitcoin-pizza-day-celebrating-20-million-pizza-order/

(2) https://investingnews.com/daily/tech-investing/blockchain-investing/bitcoin-price-history/

(3) https://www.in2013dollars.com/us/inflation/2010?amount=100

(4) http://www.shadowstats.com/alternate_data/inflation-charts